Zorgprogramma voor (een deel van) de praktijkpopulatie met als doel om negatieve gevolgen van een specifieke aandoening of risicofactor te voorkomen of beperken.
publieksversie 2023
De huisarts biedt preventieve zorg binnen afgesproken programma's, zoals bijvoorbeeld de griepvaccinatie en cervixscreening. Het uitvoeren van een preventieprogramma bij een patiënt levert enerzijds medische informatie op, zoals de uitslag van een cervixuitstrijkje en anderzijds meer logistieke informatie, zoals het feit dat een patiënt is opgeroepen voor het maken van een cervixuitstrijkje. Beide soorten informatie worden bewaard in het medisch dossier van de patiënt.
Inleiding
Naast het behandelen van bestaande ziekten en klachten, houden huisartsen zich toenemend bezig met het bieden van preventieve zorg, zowel om het ontstaan van ziekten en klachten bij gezonde mensen te voorkomen, als ter voorkoming of vertraging van het verslechteren of het ontstaan van complicaties bij patiënten met een chronische aandoening of bepaalde kwetsbaarheid. Deze preventieve zorg wordt vaak geleverd binnen preventieprogramma’s: zorg die aan een specifieke groep patiënten gegeven wordt volgens bepaalde afspraken of richtlijnen. In plaats van preventieprogramma wordt ook de naam zorgprogramma, programmatische zorg of groepsgerichte zorg gebruikt.
Er bestaan landelijke programma’s waar de huisarts een bijdrage aan levert zoals het Nationaal Programma Grieppreventie en het Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker ('cervixscreening’). Daarnaast zijn er lokaal of regionaal georganiseerde programma’s voor bijvoorbeeld preventie van hart- en vaatziekten, screening op osteoporose of COPD of het opsporen van kwetsbare ouderen die extra begeleiding of behandeling nodig hebben.
De functionaliteit voor het uitvoeren van stappen uit een programma is in het HIS vanuit twee plaatsen beschikbaar: vanuit praktijkdossierdeel Preventie-organisatie over de patiëntenpopulatie en vanuit dossierdeel Preventie voor de gegevens rondom preventie van een individuele patiënt.
Zorgproces en Informatie
Een patiënt die deelneemt aan een preventieprogramma, doorloopt een selectie van preventiestappen uit het preventieprogramma: het preventietraject. Nadat een preventiestap is uitgevoerd, wordt met het resultaat ervan (bijvoorbeeld de toegediende griepvaccinatie of de uitslag van een cervixuitstrijkje) de beoogde volgende preventiestap voor de patiënt bepaald. De medische informatie, die het uitvoeren van een preventiestap oplevert, wordt als preventiegegeven vastgelegd in het betreffende dossierdeel. Zo wordt de uitslag van een uitstrijkje in het kader van cervixscreening vastgelegd bij Diagnostiek en de toegediende griepprik bij Medicatie. De informatie die van belang is voor een goede uitvoering van het preventietraject, zoals de informatie dat een patiënt is opgeroepen voor het maken van een cervixuitstrijkje, hoort thuis in het dossierdeel Preventie.
Bij het uitvoeren van een preventieprogramma binnen de praktijk worden voor meerdere patiënten de stappen doorlopen en het dossier van deze patiënten bijgewerkt. Veel preventieprogramma’s bevatten gelijksoortige preventiestappen: selecteren van patiënten die in aanmerking komen voor deelname aan het programma op basis van in- en uitsluitingscriteria, uitvoeren van medische interventies en uitnodigen van patiënten hiervoor. De precieze inhoud, het aantal, de mogelijke volgorde en de resultaten van de preventiestappen kan per preventieprogramma verschillen. Het doorlopen van een preventieprogramma is beschreven in het praktijkdossierdeel Preventieorganisatie.
Gegevens en Functionaliteit
Dossierdeel Preventie
Binnen het dossierdeel Preventie worden de preventiegegeven van één patiënt bijgehouden. Per Preventieprogramma zijn de stappen vastgelegd in de preventietrajecten van de patiënt.
In Preventie is te zien of de patiënt is geïndiceerd voor een preventieprogramma, en zo ja, voor welk programma. Ook kan hier worden vastgelegd wat het resultaat is van de uitvoering van een stap uit het preventieprogramma (bijvoorbeeld een weigering van de patiënt voor deelname aan het preventieprogramma griepvaccinatie vastleggen).
Praktijkdossierdeel Preventie-organisatie
Vanuit het praktijkdossierdeel Preventie-organisatie worden preventieprogramma’s voor de praktijk beheerd. Ook wordt hierin een zelfde preventiestap voor meerdere patiënten tegelijk uitgevoerd (bijvoorbeeld patiëntenselectie voor deelname of het uitnodigingen versturen naar de deelnemers). Het resultaat van de preventiestap wordt geregistreerd als preventiegegeven in de patiëntendossiers van de afzonderlijke patiënten.
Medisch gegeven Preventiegegeven
Nadat een preventiestap is uitgevoerd, wordt de in die stap verkregen informatie die van belang is voor de uitvoering van het preventieprogramma waar de patiënt aan deelneemt, vastgelegd in zijn patiëntendossier als preventiegegeven.
In het preventiegegeven wordt bewaard welke stap uitgevoerd is, op welke datum en met welk resultaat. Aan de hand van dit resultaat wordt ook vastgelegd wat de beoogde volgende preventiestap van deze patiënt is (hier kan later van worden afgeweken, zie ook de beschrijving bij het preventietraject), evenals de datum die is gepland voor uitvoer van deze volgende stap. Op deze manier is altijd zichtbaar welke preventiestappen in een preventietraject van een patiënt zijn uitgevoerd, wat de beoogde volgende stap is, en de reden dat deze patiënt precies deze preventiestappen doorloopt (aan de hand van de resultaten per stap).
Medisch gegeven Preventieprogramma
In het preventieprogramma wordt vastgelegd welk programma in de huisartsenpraktijk wordt uitgevoerd. Vanuit een preventieprogramma kunnen stappen uit het programma voor groepen van patiënten worden uitgevoerd.
Een preventieprogramma in de praktijk is gebaseerd op specificaties. In een specificatie van een preventieprogramma zijn alle mogelijke stappen samen met hun mogelijke resultaten vastgelegd. Ook de volgorde tussen de preventiestappen is hierin aangegeven: een uitgevoerde preventiestap bepaalt samen met het resultaat van die stap de volgende preventiestap in het preventietraject van een patiënt.
In NHG-Tabel Preventieprogramma griepvaccinatie (tabel 60) zijn de beschikbare programmastappen, hun mogelijke resultaten, en de bijbehorende volgende preventiestappen weergegeven voor de landelijke preventieprogramma's Grieppreventie. Deze NHG-tabel vormt zo een beschrijving van de stappen voor de ondersteuning van dit preventieprogramma door het HIS.
Medisch gegeven Preventietraject
Een specifieke patiënt doorloopt een eigen preventietraject, dat is opgebouwd uit een aantal preventiestappen uit een preventieprogramma, speciaal afgestemd op de situatie van deze patiënt.
Door het preventietraject van een patiënt te bekijken wordt een beeld verkregen van de preventieve zorg die reeds is verleend (of de voorbereiding daarop die is gedaan), met welk resultaat dit is gedaan, en wat de eerstvolgende stap is die voor de patiënt is ingepland.
Het preventietraject ligt niet van te voren vast: de volgende preventiestap wordt bepaald op basis van het resultaat van de net uitgevoerde stap (zie hiervoor ook de beschrijving bij het preventieprogramma). Overigens kan altijd worden afgeweken van de geplande volgorde in het preventietraject van een patiënt, bijvoorbeeld wanneer de patiënt al op de praktijk is vanwege een andere afspraak en de griepvaccinatie gelijk wordt uitgevoerd, terwijl de uitnodiging hiervoor nog niet verstuurd is.
Nadat een preventieprogramma in de praktijk is gestart, kunnen preventietrajecten voor individuele patiënten gestart worden. Dit zal meestal gebeuren voor een hele groep patiënten tegelijk, wanneer na het starten van het preventieprogramma de deelnemersgroep geselecteerd wordt uit de praktijkpopulatie. Hierbij wordt voor verschillende patiënten een nieuw preventietraject gestart en meteen de eerste preventiestap uitgevoerd (waarin het resultaat van de selectie wordt vastgelegd). Een preventietraject kan echter ook rechtstreeks voor een individuele patiënt worden gestart, bijvoorbeeld wanneer een nieuwe patiënt in een praktijk komt met een al lopend preventieprogramma.
Aan een preventietraject van een patiënt kan een preventiestap worden toegevoegd. Dit gebeurt ofwel direct vanuit het preventietraject voor deze ene patiënt, ofwel voor meerdere patiënten tegelijkertijd vanuit het preventieprogramma.
printvriendelijkUse ctrl + p to print the page